Əhli-Beyt (əleyhimus səlam) – Beynəlxalq Xəbər Agentliyi- ABNA: Tehran - İRNA - Universitetin beynəlxalq hüquq professoru üç Avropa ölkəsinin tətiyi çəkmək imkanlarına malik olsalar da, bunun üçün lazımi “qanuniliyə” malik olmadıqlarına işarə edərək deyib: Üçlük bu bəndlərdə yer alan mübahisələrin həlli mexanizmlərinə müraciət etmədən Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının 36 və 37-ci bəndlərindəki mexanizmdən istifadə edə bilməz.
BHFP-da iştirak edən üç Avropa ölkəsi tərəfindən “snapback”in (tətik mexanizminin) aktivləşdirilməsi ehtimalı artdıqca, bu aktivləşdirmənin mümkünlüyü və Təhlükəsizlik Şurasının İrana qarşı sanksiyalarının qaytarılması ilə bağlı hüquqi müzakirələr nəzərdən keçirilib.
Universitetin beynəlxalq hüquq professoru Möhsün Abdullahi özünün X sosial şəbəkəsindəki hesabında ətraflı məqaləsində yazır: “Avropa Troykasının öz mövqelərinə və ya dəfələrlə pozduğuna görə BHFP-nın artıq “iştirakçısı” olmadığı və tətik mexanizmindən istifadə etmək üçün qanuni hüququ olmadığına dair bu arqumentlər işləməyəcək.
O, BHFP əsasında onların tətiyi çəkmə imkanlarına sahib olduqlarına baxmayaraq, bunun üçün lazımi "qanuniliyə" sahib olmadıqlarına diqqət çəkərək izah etdi: Legitimliyin olmaması ilə bağlı bu narahatlıq Troykanın 8 avqust 2025-ci il tarixli Təhlükəsizlik Şurasına məktubunda öz əksini tapıb. Nəticə etibarı ilə, İran üçlüyün tətik mexanizminə müraciət etmək üçün legitim olmadığını, o cümlədən aşağıdakı səbəblərə görə vurğulasa, daha yaxşı olardı:
- Ölkənin BHFP-dan qeyri-qanuni çıxmasından sonra birtərəfli sanksiyalara və ABŞ-ın maksimum təzyiq siyasətinə səssizcə əməl etməsinə görə BHFP öhdəliklərinin yerinə yetirilməməsi;
- Avropa INSTEX iddia mexanizminin işə salınmaması;
- Amerikanın uranın sıfır zənginləşdirilməsi planını dəstəkləməklə BHFP-ya inamın olmaması, halbuki BHFP bu zənginləşdirməni tanıdı və onun səviyyəsini müəyyən müddətə məhdudlaşdırdı;
- BHFP-nın əhatə etdiyi obyektlərə İsrail və Amerikanın hücumlarını qınamamaq və hətta buna razılıq vermək və sevincini ifadə etmək.
Universitetin beynəlxalq hüquq professoru aydınlaşdırdı: Sözlərin hüquqi mənası budur ki, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin 1970-ci ildə Namibiya Məsləhət Rəyində qeyd etdiyi şeydir: Müqaviləni dəfələrlə pozan tərəf (yaxud iştirakçı) həmin müqavilə üzrə öz hüquqlarından istifadə etmək iddiasında ola bilməz. Bu cür istifadə vicdan və inkar etmə prinsiplərinə ziddir.
Abdullahi qeyd etdi: Vurğulamaq lazımdır ki, “Üçlük” BHFP-nın 36 və 37-ci maddələrində göstərilən mübahisələrin həlli mexanizminə müraciət etmədən bu bəndlərdə qeyd olunan mexanizmdən istifadə edə bilməz. Hüquqi baxımdan, mübahisələrin həlli mexanizminə müraciət etmək tətik mexanizmini ehtiva edən məktubun Şuraya göndərilməsi üçün ilkin şərtdir, halbuki Üçlük buna məhəl qoymur.
Sizin rəyiniz